(door Olaf Ephraim)
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over het correctief referendum. Als BVNL pleiten wij ervoor dat de samenleving de politieke agenda stuurt. In de ideaalsituatie betekent dat bindende referenda, de mogelijkheid tot tussentijdse lokale verkiezingen en de gekozen burgemeester. Daarbij vieren transparantie en directe zeggenschap hoogtij. Maar helaas zijn de gevestigde partijen doodsbang voor de stem des volks.
Het échte verhaal van Nederland
Als de uitslag van een referendum je niet bevalt? Nou, dan schaffen we dat referendum toch gewoon af. Dan scheppen we een referendumklimaat waarin een hoge uitkomstdrempel bij voorbaat een belemmering vormt. Een realiteit die ervoor gezorgd heeft dat het referendum weer helemaal opnieuw in de steigers gezet moest worden. Een poging daartoe doet de SP, met haar voorstel voor een correctief referendum, waarmee burgers een eenmaal aangenomen wet alsnog kunnen verwerpen. Wij zullen van harte voor deze grondwetswijziging stemmen die zo’n referendum mogelijk maakt. Maar helaas is het vrijwel zeker dat het correctieve referendum er niet komt, omdat de vereiste tweederde meerderheid er op dit moment niet is. Dat wil niet zeggen dat we bij de pakken neer gaan zitten, want het referendum is het waard om voor te vechten. Zeker als je je bedenkt dat het échte verhaal van Nederland wordt gemaakt door de inwoners van dit prachtige land.
Een land dat beschikt over immens veel talent. Gebruik die kennis en kunde bij het meedenken en meedoen om tot oplossingen te komen. En dat is gezien de jarenlange sluimerende veenbrand in Nederland meer dan nodig. Het disfunctioneren van overheidsdiensten, zoals de Belastingdienst bij de toeslagenaffaire. De gevolgen van immigratie, het Europees beleid, de wooncrisis en het verdwijnen van de boerenstand. Nog nooit stond het Malieveld zo vaak vol met ongeruste burgers. Terwijl er van alles smeult kijken politici weg. Of erger, ze tonen met dedain onbegrip voor de proteststemmen die de gevestigde orde de rug toegekeerd hebben. Neem Sigrid Kaag die als D66-lijsttrekker in de veelbesproken documentaire over haar vol ongeloof sprak over Forumstemmers: ‘Wie zijn die mensen?’
Zwitsers model
Wij staan voor een bindend referendum, zoals in Zwitserland. Daar mogen burgers vier keer per jaar naar de stembus om ja of nee tegen voorstellen te zeggen. Op zo’n referendumdag kan op meerdere onderwerpen tegelijk gestemd worden. Al die onderwerpen komen niet vanzelf op de agenda. Een referendum is verplicht bij grondwetswijzigingen of als Zwitserland een internationaal verdrag gaat tekenen.
Maar Zwitsers kunnen ook zelf met een voorstel komen. Voor zo’n volksinitiatief zijn binnen 18 maanden 100.000 handtekeningen nodig. Over bestaande wetten of wijzigingen kan ook worden gestemd. Dan moeten er binnen honderd dagen na publicatie van de wet 50.000 handtekeningen zijn opgehaald. De opkomst is hoog, want referenda zijn bijna onderdeel van het dagelijkse leven in het Alpenland.
Het Zwitsers model is dus een prima middel om open te staan voor de zorgen en onvrede bij burgers die zich onvoldoende erkend en gehoord voelen. Het politieke en democratische systeem dient echt hervormd te worden. Geen burgerkracht, zonder burgermacht. Hier dus met dat bindend referendum, tussentijdse lokale verkiezingen en de gekozen burgemeester. Alleen door te besturen met in plaats van over burgers, blussen we de sluimerende veenbrand die in Nederland woedt.
