Kamerlid Olaf Ephraim: “De Grondwettelijke weg is vrij, nu komt het aan op de uitvoering.”
In november 2018 werd de Kroonbenoeming van burgemeester en commissaris van de Koning, op initiatief van D66, uit de Grondwet gehaald. Hierdoor is de weg vrijgemaakt voor gekozen burgemeesters en commissarissen van de Koning. Om die verkiezingen ook daadwerkelijk te faciliteren moet er wel een wet komen waarin de details worden vastgelegd. De twaalf lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen van BVNL doen de oproep aan minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) om werk te maken van de uitvoeringswet. Kamerlid Olaf Ephraim dient hiertoe vandaag een voorstel in.
“Nederland is één van de laatste Europese landen waar de burgemeester niet wordt gekozen, maar van bovenaf wordt benoemd”, zegt Ephraim die stelt dat ons land daarmee de ‘democratische risee’ van Europa is. Dat stelt ook de Raad van Europa in een onderzoeksrapport naar lokale besturen. De hoogste mensenrechtenorganisatie van het Europese continent stelt dat de huidige Nederlandse manier van benoemen niet democratisch genoeg” is. “Normaliter volgt het kabinet opdrachten vanuit Brussel als de hazenwind op, maar hier lopen ze beduidend minder hard”, aldus Ephraim.
Steeds meer bevoegdheden
Op ondemocratische wijze hebben Nederlandse burgemeesters de afgelopen jaren ook steeds meer bevoegdheden naar zich toe getrokken. “Neem bijvoorbeeld het Veiligheidsberaad waarin de Nijmeegse burgemeester Bruls zich als voorzitter daarvan, met name in coronatijd, een aura aannam als ware hij de onderkoning van dit land. Wie heeft daarvoor gekozen, wie heeft het Veiligheidsberaad in het algemeen en Bruls in het bijzonder dat mandaat gegeven?”, vraagt Ephraim zich hardop af. Ook de Raad van Europa stelt vast dat Nederlandse burgemeesters meer bevoegdheden hebben dan voorheen. Daarnaast plaatsen burgemeesters regelmatig kanttekeningen bij landelijk beleid, zoals bijvoorbeeld over de gedwongen opvang van asielzoekers. De Raad van Europa vindt het daarom passend om verkiezingen te houden voor dit ambt, zodat kiezers directe invloed hebben op de vertegenwoordiging van hun gemeente door de burgemeester. BVNL maant het kabinet om haast te maken met een wet om verkiezingen van burgemeesters en commissarissen van de Koning mogelijk te maken.
Gekozen commissaris
Want in 2018 al werd het wetsvoorstel tot ‘deconstitutionalisering Kroonbenoeming’, van destijds Kamerlid Rob Jetten (D66), in beide Kamers aangenomen. De Grondwetsbepaling dat de burgemeester en de commissaris van de Koning bij koninklijk besluit worden benoemd, is daarmee komen te vervallen. “Aan de minister de schone taak om snel met een uitvoeringswet richting de Kamer te komen, die het kiezen van burgemeester en commissaris van de Koning ook daadwerkelijk mogelijk maakt. Meer en directere democratie is in het belang van Nederland en van de democratie die we allemaal zo’n warm hart toedragen”, zegt Ephraim die in zijn pleidooi gesteund wordt door de twaalf lijsttrekkers van BVNL voor de Provinciale Statenverkiezingen.
