“De onbalans in de woningmarkt komt niet door de markt, maar door de overheid en alle regels die vanuit links zijn gecreëerd”, stelt Wybren van Haga in een interview met Vastgoedmarkt. De oplossing voor het woningprobleem ligt volgens hem dan ook niet bij overheidsingrijpen, maar juist bij het vrijwel volledig liberaliseren van de markt.
“In een libertarische samenleving is de overheid klein en laten we het over aan de markt. En de markt doet het altijd beter,” aldus Van Haga in de nieuwste podcast van Jong Geleerd, Oud Gedaan. Met zijn politieke partij Belang van Nederland (BVNL) pleit hij voor een verregaande liberalisering en wil hij het marktgeluid verkondigen in de Tweede Kamer. Podcasthosts Mats Bartels en Guido van Winden zetten hun vraagtekens bij de volledige liberalisering en gaan de discussie aan. Kan alles wel zomaar volledig worden overgelaten aan de markt, en moeten sommige sectoren juist niet tot op een zekere hoogte beschermd worden?
Van Haga vindt dat de politieke sfeer tegen de markt is gekeerd. “We hebben een diep socialistische Tweede Kamer, die mensen haat die succes hebben en ambitieus zijn.” Hij vervolgt: “Het is een soort collectivistische samenleving waar we op af denderen.” Dat ziet Van Haga ook terug in de opkomst van Frans Timmermans. “Dat is natuurlijk een hele hypocriete man, hij propageert dat iedereen die succes heeft gekortwiekt moet worden. Daar zijn we wel de sigaar mee.”
Hij stelt verder dat de vastgoedsector erg coulant is geweest naar de politiek, terwijl de politiek juist erg hard is geweest voor de vastgoedsector. Er worden volgens Van Haga altijd oplossingen gezocht door partijen als IVBN of Vastgoedbelang die in gesprek gaan met de politiek. “Dat is onderhandelen met de duivel, dat moet je gewoon niet meer doen.”
Een kleine overheid
In wat voor wereld wil Van Haga dan leven, als de vastgoedsector niet mag onderhandelen met de politiek, vragen Bartels en Van Winden zich af. “Het punt is hoe groot wil je dat de overheid is, en hoeveel macht wil je dat die heeft? In een libertarische samenleving is de overheid heel klein en laten we het over aan de markt. En de markt doet het altijd beter”, antwoordt Van Haga. Daarom pleit Van Haga met BVNL voor een kleine overheid met meer vrijheid voor de ondernemer. Zo zouden volgens hem de bestemmingsplannen voor niet-monumenten moeten worden vrijgegeven. “Dan kan je veel woningen optoppen en komt er in Amsterdam op veel woningen een etage erbij.”
Een aantal andere reguleringen hebben volgens de politicus ook averechts gewerkt op de woningmarkt. Zo hekelt Van Haga het feit dat er veel verticale woningen zijn met vier of vijf woningen die niet los verkocht mogen worden. ‘Als dat wel gebeurt, gaat de markt op een normale manier draaien en dan krijgen mensen eigendom in plaats van dat ze afhankelijk zijn van de staat.’ Ook is hij fel tegen de kostendelersnorm bij uitkeringen. Hierdoor worden mensen ouder dan 27 gekort op hun uitkering als ze samen gaan wonen. “Oudere mensen kunnen hierdoor niet samen gaan wonen. Klassiek liberalen zouden hebben gezegd dat iedereen de uitkering krijgt. Daardoor kunnen ouderen samenwonen en komt er ook weer een woning vrij.”
Motivatie om te bouwen
De podcasthosts kunnen nog meegaan met de genoemde voorbeelden. Tegelijkertijd vragen ze zich af wat een volledig liberale woningmarkt dan zou motiveren om niet alleen maar in te zetten op woningtypes waar de markt veel aan kan verdienen, iets dat niet per se in het voordeel is van de samenleving. “Politici aan de linkerzijde zeggen dat als je als particuliere marktpartij wil bouwen, 40 procent daarvan sociaal moet zijn, 40 procent midden, en de overige 20 procent daar mag je pas winst op maken. Dat lukt gewoon niet”, stelt Van Haga.
Die regel bestaat echter al langer in Amsterdam en deed het best wel goed, totdat de grondprijs omhoog ging, stellen Bartels en Van Winden. “Ik vind het niet slecht om sociale woningen te bouwen, maar je moet het weghalen bij de markt” reageert Van Haga. Het zijn vooral de corporaties die het moeten doen volgens hem. ‘Daar moet je particulieren niet mee lastig vallen. Want die willen aan de vraag van de markt voldoen, en dat moeten ze kunnen doen met een winstmarge.” Van Haga vervolgt: “Daarom wijken vastgoedbedrijven nu uit naar België, Dubai en Duitsland, omdat daar wel wat te verdienen is.”
Preken voor eigen parochie?
Van Winden en Bartels werpen Van Haga toe dat zijn politieke ideeën voordelig zijn voor mensen zoals hij, gezien Van Haga vermogend is en meerdere panden bezit. Hier is hij het niet mee eens: “Het gaat erom dat iedereen de kans moet hebben om van een dubbeltje een kwartje te maken. In een collectivistische samenleving hebben ze het over kansengelijkheid, maar het is even slecht voor iedereen’, begint Van Haga. ‘Ik heb echt medelijden met jullie generatie. Dat komt niet omdat de markt het verkeerd heeft gedaan, dat komt omdat de staat heeft ingegrepen.”
